AFGANİSTAN İSLAM DEVLETİ
GENEL BİLGİLER
Resmi Adı : Afganistan İslam Devleti
Başkenti : Kabil
Hükümet Şekli :Hamid Karzai başkanlığında uluslararası koalisyonun
desteğiyle kurulmuş olan Geçici Afgan Hükümeti.
Bağımsızlık Günü : 19 Ağustos 1919
Yüzölçümü : 647.500 km2
Nüfusu : 28.513.057
Kadınlar : %49
Erkekler : %51
Nüfusun Yaş Gruplarına
Göre Dağılımı : 0-14 yaş arası: 44.7% (Erkek 6,525,929;
Kadın 6,222,497)
15-64 yaş arası: 52.9% (Erkek 7,733,707;
Kadın 7,346,226)
65 yaş ve üzeri: 2.4%
(Erkek334,427kadın;350,891)(2004 tahminlerine göre)
Nüfus Artış Hızı : %4,92
Ortalama Yaşam Süresi : 43.1
Kadınlarda Ortalama
Yaşam Süresi : 42.68
Erkeklerde Ortalama
Yaşam Süresi :42.27
Nüfus Yoğunluğu : 5
(Kişi/km2)
Okur Yazarlık Oranı : %36
Kadınlarda Okuryazarlık Oranı : 15 Yaş Üstü %21
Erkeklerde Okuryazarlık Oranı : 15 Yaş Üstü %51
3
Başlıca Etnik Gruplar : Peştun %42, Tacik %27, Hazara %9, Özbek %9,
Türkmen %10, diğer etnik gruplar%3 (Aymak, Türkmen,
Baloç, Kızılbaş, Sikh, Hintli, Arap)
Din : Müslüman %99 (Sunni %84-Şii %15), diğer %1
Dil : Peştunca (%35), Afgan Farsçası (%50), Türk dilleri
(Özbek-Türkmen-%11), diğer etnik diller (%4)
Okuma Yazma Oranı : %31.5
Üyesi Olduğu
Uluslararası Kuruluşlar : ASDB, CP,ECO, ESCAP, FAO, G-77,IAEA, IBRD,
ICAO, ICRM, IDA, IDB, IFAD, IFC,IFRCS, ILO, IMF,
Intelsat, IOC, IOM (gözlemci), ITU, NAM, OIC, OPCW,
UN,UNCTAD,UNESCO,UNIDO,UPU,WFTU,WHO,WMO
,WTO.
Coğrafi Koordinatları : 33’00’ Kuzey, 65’ 00’’ Doğu
Toplam Kara Sınırı
Uzunluğu : Pakistan (2.430 km), Tacikistan (1.206 km), İran (936
km), Türkmenistan (744 km), Özbekistan (137 km), ÇHÇ
(76 km)
Önemli Kentleri : Kabil, Mezar-ı Şerif, Herat, Gazne, Kandahar ve
Celalabad
İklim : Karasal iklim. Kış ayları çok soğuk, yaz ayları ise aşırı
sıcak geçmektedir.
Toprağın Kullanımı : Çayır ve Meralar (%46), ekilebilir arazi (%12), orman
(%3)
4
Doğal Kaynaklar : Doğal Gaz, petrol, kömür,bakır, krom, tuz, sülfür,
kurşun, çinko, demir, kıymetli taşlar
İdari Yapı : 30 bölge (velayat); Badakhsan, Badghis, Baghlan,
Balkh, Bamian, Farah, Faryab, Gazne, Ghowr, Helmand,
Herat, Jowzan, Kabil, Kandahar, Kapisa, Konar, Kunduz,
Laghman, Lowgar, Nangrahar, Nimruz, Oruzgan,
Paktika, Parvan, Samangan, Sar-e Pol, Takhar, Vardak,
Zabol.
Siyasi Partiler ve Liderleri : Cümbüş, Milliislami (Abdurraşid Dostum), Cemiyeti
İslami (Burhaneddin Rabbani), Hizb-i Vahdet (Abdul
Kerim Halili), Hizb-i İslami Hikmetyar (Gülbeddin
Hikmetiyar), Hizb-i İslami Halis (Yunus Halis), İttihadİslami
(abdurrasul Seyyaf), Hareket-i İnkilab-ı İslami
(Muhammed Nabi Muhammedi), Cephe-i Nicat-i Milli
Afganistan, (Sıbgatullah Mücedddedi), Mahaz-ı Milli
İslami (Seyid Ahmed Geylani), Hareket-i İslami (Asif
Muhsini).
İktidardaki Parti : Hamid Karzai (Uluslararası Koalisyonun desteğini alan
Hükümet)
Elektrik Üretimi (1999) : 420 milyon kWh
Demiryolları Uzunluğu : 24,6 km
Karayolları Uzunluğu : 21.000 km (2.793 km’si asfaltlanmış)
5
AFGANİSTAN’IN EKONOMİK DURUMU
Afganistan’ın ekonomik durumuna ilişkin güvenilir ekonomik istatistiki bilgiler elde etmek
oldukça zordur. Söz konusu durum 1979 yılında SSCB işgali sonrasında daha da güçleşmiştir.
Afganistan dünyanın en fakir ülkelerinden biri olup UNDP’nin kalkınma raporunda belirtildiği
üzere 173 ülke arasında yapılan kalkınma endeksi sıralamasında 171’inci sırada yer
almaktadır.Afganistan’ın Gayri Safi Milli Hasılası son 20 yılda yaşanan savaşlardan ötürü büyük
bir düşüş göstermiştir.
Afganistan’da tarıma elverişli alanların toplamı yüzölçümünün sadece %15’ini teşkil
etmesine rağmen anılan ülkenin ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. Tarım ilkel
koşullarda yapılmakta olup, iklim koşullarından etkilenmektedir.
Gerek SSCB’ye karşı verilen savaş, gerekse iç savaş Afganistan’dan Pakistan ve
İran’a mülteci akımına sebep olmuştur. SSCB’nin; Afganistan’dan çekilmesini takiben oluşan
ortamda afyon üretimi hızla artmış ve 2000 yılı itibarı ile Afganistan dünyadaki en büyük
afyon üreticisi haline gelmiştir. Ancak 2001 yılı itibarı ile Taliban Rejiminin afyon üretimine
koyduğu yasak neticesinde söz konusu üretim büyük miktarda azalmış olup, Taliban rejimi
sonrası kurulan Karzai yönetimi de aynı yasağı sürdürmüştür. Ancak buna rağmen
halihazırda dünya afyon üretiminin %60ı Afganistan’da yapılmaktadır.
Afganistan’ın doğal kaynakları, doğal gaz, petrol, kömür, bakır, krom, tuz, sülfür,
kurşun, çinko, demir ve kıymetli taşlardır. Ülkedeki bakır rezervlerinin Şili’den sonra
dünyadaki en büyük kaynak olduğu düşünülmektedir. Ancak ülkenin dağlık yapısı ve ulaşım
ağlarının yetersizliğinden dolayı anılan bakır madeninin çıkartılıp işlenerek ihraç edilmesi
mümkün olmamaktadır.
Ülkenin en önemli doğal kaynağı ise 1973 yılında rezervleri tespit edilen Doğal gazdır.
Afganistan 1980’li yıllarda Doğal gaz ihraacatından 300 Milyon dolar gelir elde etmiştir. Söz
konusu gelir, toplam ihracat gelirlerinin %56’sını teşkil etmektedir. Önümüzdeki dönemde
Afganistan’ın yeniden imarı sürecinde 330 Milyon dolarlık bir gelir elde edilmesi
beklenmektedir.
1960 yıllarda ABD ve SSCB’nin finansmanı ile yapılan 21 bin km uzunluğundaki
Afganistan karayollarının ağının büyük bir kısmı son 20 yıllık dönem içinde tahrip olmuştur.
6
Önümüzdeki dönem içerisinde 30 bin km.lik bir karayolları ağının yapılması
hedeflenmektedir. Afganistan’ın toplam nüfusunun %75 ‘inin temiz su ihtiyacı bulunmaktadır.
Özelliklede başkent Kabil’de su ihtiyacına binaen açılan kuyuların büyük bir kısmına
kanalizasyonun karıştığı gözlenmiştir. Afganistan’ın ihracat ithalatı ve ekonomik göstergeleri
aşağıda sunulmaktadır.
Gayrisafi milli hasıla : (2003 Yılı)
Resmi 4.7 Milyar ABD doları
Afyon Geliri 2.3 Milyar dolar
Toplam : 7.0 Milyar ABD doları
Enflasyon : 5.2
Kişi Başına Düşen Gelir : 245 ABD doları
Büyüme Oranı : %14
Para Birimi : Afgani (1 ABD doları=49 Afgani)
Ekonomik Göstergeler
Dış Ticaret
Dış Ticaretindeki Başlıca Ülkeler ; İhracat :(2003)
1-ABD % 26,1
2-Fransa % 17
3-Pakistan % 17
4-Hindistan % 16,1
5- Diğer % 23.8
İthalat :(2003)
1- Pakistan % 26,8
2- G. Kore % 12,3
3- Japonya % 8,2
4- Almanya % 7,4
5- Türkmenistan % 5,8
6- Kenya % 4,9
7-ABD % 4,8
8- Diğer % 29,8
7
Dış Ticaretindeki Başlıca Maddeler ; İhracat :
1-Halı % 47
2-Kurutulmuş meyve % 40
3-Yaş meyve % 6
4-Tıbbi Bitki % 3
5- Hayvan Derileri % 1
6- Diğer % 3
İthalat :
1- Makine ve ekipmanı % 37
2- Barınma ihtiyaçları ve ilaç % 27
3- Giyim Eşyası % 15
4- Gıda % 9
5- Kimyasallar % 8
6- Diğer % 4
Asgari Ücret : Ülkede asgari ücret uygulaması yoktur. Bununla
birlikte tespit edilen en düşük aylık ücret 40
ABD dolarıdır.
Fiyatlar (Genel Seviye) Mal Fiyat
Ekmek 0.14 $
Soğan 0.11 $
Koyun Eti 4.30 $
Domates 0.16 $
Otobüs Ücreti 0.05-0.12 $
Dış Borç : 513.800.000 ABD Doları
8
Aldığı Dış Yardım : (2001-2003)
Kanal Ödeme (Milyon $)
Devlet Dışı Faaliyetlere Yardım
UN 1.957,2
NGO's 413,1
Özel Şirketler + 705,1
3.075,4
Devlete Direkt verilen
Yardım Toplamı +1.226,3
Aldığı Toplam Dış Yardım 4.301,7
Ödemeler Bilançosu : (2001-2003)
Devlet Gelirleri :
Kaynaklar ABD Doları -Milyon
Milli Gelir 354,8
Uluslararası Yardım 1.226,3
Toplam Gelir 1.581,1
Devlet Harcamaları :
Harcamalar ABD Doları-Milyon
İşletme Bütçesi 858,6
Kalkınma Bütçesi 117,7
Borç Ödemesi 47,8
Devlet Harcamaları 1.024,1
2004 Yılı Planlanan harc. 557,0
Toplam Devlet Harcamaları 1.581,1
9
Rezervleri Doğal gaz : 5 Trilyon Metre/Küp
Kömür : 73 Milyon Ton
Ekonomik Sektörler Tarım (GSMH’nın % 60’ı)
- Afyon
- Buğday
- Meyve
- Fıstık
- Yün
- Koyun Derisi
- Kuzu derisi
Endüstri : ( GSMH’nın % 20’si )
- Halıcılık
- Dericilik
- Değerli ve yarı değerli taş üretimi
- Zümrüt ve lapis üretimi
- Yüksek Kalitede Mermer üretimi
Hizmet Sektörü : (GSMH’nın % 20’si)
Tarım, Orman ve Hayvancılık Ülkenin arazilerinin % 15’i tarıma elverişli olup,
GSMH'nın % 60'ını oluşturmaktadır. Ancak tarımda en
büyük engel, SSCB ile yaşanan savaş sırasında, ve
Taliban Döneminde tarım arazilerine yerleştirilen
mayınlardır.
Afganistan'da 25 yıl süren bu savaşlar öncesinde
ülkenin yaklaşık % 4.5'unda yani yaklaşık 2 milyon
hektarda ormanlık alanlar mevcuttu. Savaş sonrası ise,
gerek ısıtma ve yemek pişirmede, petrol sıkıntısı
sebebiyle, enerji ihtiyacında bu ormanlık alanların kesimi
yoğun olarak başlamıştır. Ayrıca, kaçak olarak ormanlar
10
yok edilerek elde edilen kereste ve ağaçlar komşu
ülkelere gönderilerek satılmaktadır.
Hayvancılık ise, Afganistan için önemli bir gelir
kaynağıdır. Özellikle, et üretimi, dericilik ve sakatat
ihracatı ciddi gelir kaynağı sağlamaktadır.
Madencilik Afganistan'da bulunan başlıca madenler aşağıdaki
gibidir :
- Yarı Değerli ve Değerli taşlar
- Tuz
- Uranyum
- Demir
- Maden cevheri
- Kurşun
- Sülfür, krom, baryum
- Kömür
Enerji Elektrik üretimi (2001) 334,8 Milyon Kwh
Elektrik tüketimi (2001) 511.4 Milyon Kwh
Elektrik ithalatı (2001) 200 Milyon Kwh
Petrol üretimi (2001) 0
Petrol tüketimi (2001) 3.500 bbl/gün
Doğal gaz Üretimi (2001) 220 Milyon metre/küp
Doğal gaz Tüketimi (2001) 220 Milyon metre/küp
İmalat / KOBİ'ler Afganistan'da imalat ve KOBİ sayıları oldukça fazladır
ancak kayıtlı imalat ve KOBİ sayısı bilinmemektedir.
Özelleştirme Ülkede halen bir özelleştirme programı bulunmamakla
birlikte, hükümet tarafından hazırlanan Özelleştirme
Kanunu yakında yürürlüğe girecektir.
11
Hizmetler Toplam istihdamın %10u hizmet sektöründe çalışmakta
olup, elde edilen gelir ise GSMH'nın % 20'sini
içermektedir.
Turizm Ülkedeki güvenlik ve ulaşım sorunları nedeniyle, kayda
değer bir turizm faaliyeti ve geliri bulunmamaktadır.
Turizm gelirleri ülkedeki BM görevlileri , Sivil Toplum
Örgütleri ve Uluslararası güvenlik güçlerinin el sanatları
ürünlerine gösterdiği ilgi ile sınırlıdır.
Ulaşım ve Haberleşme Afganistan'da 2003 yılı verilerine göre; sabit telefona
sahip ev sayısı 20.000' dir. Afganistan'da mobil Telefon
şebekesi iki tanedir. Bunlardan biri AWCC Şebekesi olup
kodu 070 ile başlamaktadır. Diğeri ise ROSHAN
şebekesi olup, kodu 079 ile başlamaktadır.ROSHAN
firmasının 2003 değerlerine göre yaklaşık 2.500 abone
sayısı bulunmaktadır. ROSHAN şebekesinden Avrupa
ülkelerine yapılan 1 dakikalık konuşma ücreti 56 cent,
Asya ülkelerine yapılan 1 dakikalık konuşma ücreti 65
cent ve yurt içi yapılan konuşma ücreti ise 10 centtir.
İnternet bağlantısı için Satellite uydu bağlantısı mevcut
olup, sabit aylık ücretler 250-300 ABD doları arasında
değişmektedir.
İnşaat Afganistan'da gerçekleştirilen inşaat işlerinin çoğunluğu,
Afganistan'ın savaş sonrası yeniden yapılandırılması
projesi kapsamında yol işleridir. Halen ülkede büyük
tahrip görmüş 21.000 kilometrelik karayolu ağının revize
edilerek, söz konusu ağın 30.000 kilometreye
çıkartılması hedeflenmektedir.
Halen Tokyo Konferansı çerçevesinde donör ülkeler
tarafından taahhüt edilen mali desteğin büyük bir kısmı
yol ihalelelerine gitmektedir. Bahsi geçen yol revize ve
12
yeni yol yapım işlerinin %75'i de halen Türk firmaları
tarafından gerçekleştirilmektedir.
Afganistan'da 25 yıl süren SSCB'ye karşı verilen savaş
ve ülkedeki etnik gruplar arasındaki, iç savaşlardan
sonrasında halkın en büyük ihtiyacı konuttur. Halen
ülkeye savaş sonrası dönen 1.700.000 göçmenin evsiz
olması, kurak arazilerinin çokluğu, tarım alanlarının
sadece % 15'inin ekilebilir olması, tarım arazilerine
döşenen mayın sayısının fazla olması ve
temizlenmesindeki güçlükler, büyük şehirlere özellikle
Kabil'e göçü artırmıştır. Bu kapsamda, ülkeye geri
dönenlere ve büyük şehirlere göç eden Afganlılara
yönelik yüksek miktarda konut ihtiyacı mevcut olup,
önümüzdeki dönemde konut inşaat işlerinin artacağı
tahmin edilmektedir.
Mali Sektör Afganistan'da sigortacılık, sermaye piyasaları, borsa,
banka dışı mali kurumlar, aracı kuruluşlar bulunmamakla
birlikte, bankacılık sektörü başarılı olarak
değerlendirilmektedir.
Bankalardan bazıları ;
Merkez Bankası ; Da Afghanistan Bank
Ticari Bankalar ; Banke Millie, Pushtanaj Tejorati
Bank, Standart Chartered Bank, Pakistan İnternational
Bank, Afghanistan İnternational Bank.
Afganistan'daki bankaların çoğu, Swift sisteme sahiptir
ve para transferi kolaylıkla yapılmaktadır.
Sosyal Sektörler Afganistan'da mukim, uluslararası donör kuruluşlar ve
NGO'lar, özellikle savaş sonrası mağdur durumda
bulunan dul kadınlar ve yetim çocukların kaldığı
yetişirme yurtlarına yardım etmektedirler. Fakat söz
13
konusu çabaların yetersiz olduğu ve anılan alanda
yapılacak çalışma ihityacı duyulmaktadır.
Eğitim ve Kültür Afganistan'da eğitim dönemi kış aylarının soğuk
geçmesi ve okullardaki ısınma problemi nedeniyle, her
yıl Mart ayında başlamakta ve Aralık ayında sona
ermektedir. Bilindiği üzere, 25 yıl süren savaşlardan
sonra yıkılan ve tahrip olan bir çok okul olması
sebebiyle, Afganistan'da halen büyük miktarlarda okul
yapımına ihtiyaç duyulmaktadır.
Sağlık Afganistan'da sağlık koşulları aşağıdaki gibidir;
-Her 2.400 kişiye bir yatak düşmektedir.
-15.000 kişiye 1 doktor düşmektedir.
-Kadınların % 16'sı hamile iken hastaneye kontrole
gitmektedir.
-Evsizlerin % 40'ı sağlıklı su içmiyor.
-Bebek ölüm oranı : Bin kişide 165
-5 yaş __________altı çocuk ölüm oranı 1000'de 257
-Doğum sırasında ölen anne sayısı 1000'de 16
-Ortalama yaşam süresi : 43
14
İnsan Gücü ve İstihdam 11.8 Milyon kişi çalışmakta olup, işgücü oranı;
% 80 Tarım
% 10 Sanayi
% 10 Hizmet
Gelir ve Refah Dağılımı
% 10 Çok Fakir
% 80 Düşük Gelir düzeyi
% 10 zengin
Çalışma Hayatı, Sosyal Güvenlik ve Sorunları
Afganistan'da halen kurumsallaşma çalışmaları devam
etmekte olup, ülkede halen sağlıklı bir çalışma hayatını
belirleyen kanun ve sosyal güvenlik konusunda gerekli
kanunlar henüz bulunmamaktadır. Ülkede sağlık
hizmetleri ücretsiz olarak verilmektedir.
Çevre Afganistan'da yaklaşık 25 yıl süren savaşlar sonucunda
ciddi bir çevre sorunu oluşmuştur. Ülke genelinde
kanalizasyon bulunmaması, temiz su kaynaklarının
yetersiz olması, ülkede yağışların azlığı ve kuraklık
sebebiyle sağlıklı yaşam koşulları bulunmamaktadır.
Dünya Sağlık Örgütünün yaptığı ölçümler neticesinde,
özellikle yaz aylarında oluşan toz yığını içinde insan
sağlığına zararlı maddeler olduğu da tespit edilmiştir.
Yabancı Yatırım Afganistan'da özellikle savaş sonrası yeniden
yapılandırma projelerinin etkinliğinin artması, ülkenin
siyasi ve askeri açıdan da yabancı ülkeler tarafından
güvenliğinin sağlanması ve halkın da savaş sonrası
istikrar çabalarına destek vermesi sebebiyle ülke
ekonomik ve siyasi alanda istikrara kavuşmaktadır.
Söz konusu durum, coğrafi alanda, gerek kuzey
ülkelerinin Hint Okyanusuna inmek istemesi, gerekse
15
komşusu olan İran ve Pakistan'ın Orta Asya Türk
Cumhuriyetleri’ne açılmak istemeleri sebebiyle
Afganistan'ın ekonomi alanındaki stratejik önemini bir
kez daha artırmıştır.
Ayrıca, ülkenin yabancı yatırımcılar için almış olduğu
kararlar ve bu alandaki bilinçli mevzuat hazırlıkları
Afganistan'da yatırım yapmak isteyen yerli ve yabancı
firmalar için cazip bir hal almıştır.
Özellikle Afganistan'da yatırım yapmak isteyen yerli ve
yabancı firmalara hizmet etmek üzere (Afganistan
Yatırım Destek Kurumu (AİSA)) kurulmuştur. Söz
konusu kurumun irtibat bilgileri aşağıda verilmektedir.
Afghan Investment Support Agency (AISA)
Opposite of Ministry Foreign Affairs, Kabul
Tel : 00 93 79336616/009379336609
www.aisa.org.af
Ülkede yatırım yapmak isteyenler için;
- % 100 yabancı sermaye ile yatırım yapma serbestliği,
-Tüm sermaye ve karların yurt dışına çıkma serbestisi
bulunmaktadır.
Afganistan'da gerçekleşen uluslararası yabancı
yatırımlara örnek olarak Afganistan'daki ilk iki mikro
finans bankası Standart Chartered ve Afganistan
Uluslararası Bankası verilebilir. Kabil'de açılan söz
konusu iki banka ticari alanda faaliyet göstermekte olup
banka varlığı ile uluslararası yabancı yatırımcılar için
güven telkin etmektedir.
Tayl İnşaat ve Yatırım Grup Kabil'de HYATT REGENCY
otelini açmak üzere çalışmalarını yürütmektedir. (Otel
16
inşaatını üç Türk firması yapmaktadır), DHL Taşımacılık
Şirketi Kabil'de açılarak uluslararası kargo hizmeti
vermekte ve Pepsi Cola ve Coca Cola şişeleme
fabrikalar açarak Afganistan’da üretim yapmayı
öngörmektedir. Alcatel Uluslararası Ticaret ve Afgan
Telsiz İletişim Şirketi (AWCC) ise Afganistan’ın sahip
olduğu iki mobil telefon şirketinden birisidir.
Afganistan'daki yerli yatırımlar daha çok, tüketim malları,
yapı malzemeleri üretimi, ulaşım ve otel yapımları
üzerine Afgan sermayedarları tarafından
gerçekleştirilmektedir. Ayrıca Pamir havayolları ve Kam
Havayolları yerli ticari havayolu şirketleridir.
Afganistan'da tarım alanında üzüm üretimi önemli bir
yere sahiptir ve üzümlerin kurutulması ve paketlenerek
ihraç edilmesi üzerine kurulmuş bir çok tesis de
mevcuttur.
Vergi Sistemi Afganistan'da gelir vergisi oranı % 20 olup, yatırım için
ülkeye gelen ekipmanlara %4 sabit vergi
uygulanmaktadır.
Mal Bazında İhracat Kodu Adı 2004/Eylül Sonu($)
42811 Metal Yapı Mal. 16.497.006
42924 Maden,Taş Oc. İnş. Mal. 3.193.909
42520 Plastik Ürünleri 2.469.886
43610 Mobilya 2.080.242
42424 Sabun, Deter. Tem. Mal. 1.793.166
42423 Tıpta ve ecz. Kul. Kim.Bit. 1.424.157
42899 Diğer Metal Eşya 1.367.021
42930 Diğer Ev aletleri 1.011.177
43110 Elek. motoru, Jeneratör 956.869
42919 Diğer Genel Amaçlı Makine 891.685
41722 Halı ve kilim 841.803
Toplam 47.632.475
17
Mal Bazında İthalat Kodu Adı 2004/9 Ay($)
10111 Tahıl ve diğer bitkisel Ü. 3.775.546
41511 Mezbahacılık 1.383.728
43410 Motorlu kara taşıtları 181.000
43693 Spor malzemeleri 11.714
10113 Meyve Sert kabuklu İçe.
Bahçe. Bitkileri 9.957
41722 Halı ve kilim 7.033
41711 Tekstil elyaf. iplik ve dok. teks. 6.195
42913 Mil. yat.dişli takımı ve traktör. 4.848
42915 Kaldırma ve taşıma araçları 3.960
10200 Ormancılık ve tomrukçuluk 3.173
42924 Maden, taş ocağı ve İnş. mak. + 2.765
Toplam 5.397.468
Ticaret ve Yatırım
Alanındaki Sorunlar Türk müteahhitlerinin Afganistan'da üstlendikleri işlerin
tutarı 640 milyon ABD dolarını bulurken, bu rakamın
gelecek yıl 1 milyar ABD dolarını bulması
beklenmektedir. Afganistan'da iş yapan müteaahitlerin
en büyük sorunlarından olan transit taşımacılık da
yaşanmaktadır. Bu güne kadar Türkiye'den gelen
malların ve iş makinelerinin sınırlarda boşaltılarak Afgan
kamyonları vasıtasıyla taşınması, hem zaman hem de
malzemelerin nakliyesi sırasında % 20'ye varan firelere
yol açmaktadır.
Afganistan'daki güven ve istikrar sorununun henüz tam
çözülememesi sebebiyle iki ülke arasındaki ticaret hacmi
çok düşük seviyede gerçekleşmektedir. İki ülke
arasındaki ticaret hacminin 2000 yılındaki 8 milyon
dolarlık seviyeden 2004 yılının ilk 9 aylık göstergelerde
70 milyon dolara çıktığı tespit edilmiştir. Önümüzdeki
dönemde, ülkede ekonomik ve güvenlik alanındaki
18
istikrarın devam etmesi durumunda, iki ülke arasındaki
ticaret hacminin 300 milyon ABD dolarına çıkartılması
hedeflenmektedir.
Turizm Ülkedeki güvenlik ve ulaşım sorunları nedeniyle, kayda
değer bir turizm faaliyeti ve geliri bulunmamaktadır.
Turizm gelirleri ülkedeki BM görevlileri, Sivil Toplum
Örgütleri ve uluslararası güvenlik güçlerinin el sanatları
ürünlerine gösterdiği ilgi ile sınırlıdır.
-->
-->
